De Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) staat op een kruispunt. Gemeenten moeten ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en kunnen deelnemen aan de samenleving, met ondersteuning zoals hulp bij het huishouden, een scootmobiel of aanpassingen in huis. Maar door vergrijzing, complexere zorgvragen en beperkte middelen kraakt het stelsel in zijn voegen. De belangrijkste conclusie van het houdbaarheidsonderzoek is dan ook helder: zonder stevige keuzes is de Wmo niet toekomstbestendig.

Voor dit onderzoek verzorgde EMMA de rapportage van de rondetafelgesprekken met een groot aantal stakeholders. Daarnaast organiseerden en begeleidden we, samen met inwoners en professionals, de ‘Wmo-dialoog’.

Inwoners en professionals willen hetzelfde; dat de Wmo beter werkt

De Wmo-dialoog

In vier regio’s gingen we in gesprek met mensen die nu of straks met de Wmo te maken krijgen. Per regio vonden twee dialoogdagen plaats, met in totaal zo’n 85 inwoners en 95 professionals van zorg- en sociaalwerkorganisaties en gemeenten.

Tijdens de eerste dialoogdag stonden de problemen in de uitvoering van de Wmo centraal. De tweede dag draaide om oplossingen: waar denken inwoners en professionals aan? Juist dat oplossingsgerichte denken gaf veel energie. Want inwoners en professionals staan niet tegenover elkaar. Ze willen hetzelfde: dat de Wmo beter werkt.

Diverse perspectieven

Het waardevolle van beide studies is dat ze de houdbaarheid van de Wmo vanuit verschillende perspectieven belichten. Stakeholders in de rondetafelgesprekken spraken vooral over het systeem en de beweging naar de ‘voorkant’, met meer focus op welzijn. Inwoners en professionals richtten zich juist op de dagelijkse uitvoeringspraktijk. Die perspectieven vullen elkaar aan en leveren samen een compleet beeld op.

Armoede, woningtekorten, personeelsschaarste en wachtlijsten bij zorgorganisaties spelen een rol

Geen eenvoudige oplossing

De zorgen zijn groot, blijkt uit beide onderzoeken. Stakeholders, inwoners en professionals ervaren dat de Wmo onder toenemende druk staat. Een eenvoudige oplossing is er niet — daarvoor is het vraagstuk te complex. Eén van de conclusies uit het houdbaarheidsonderzoek is dat de druk op de Wmo voor een groot deel wordt bepaald door factoren buiten de wet zelf, zoals armoede, woningtekorten, personeelsschaarste en wachtlijsten bij zorgorganisaties.

Politieke keuzes

In onze rapportage van de rondetafelgesprekken concluderen we dan ook dat de Wmo niet voldoende kan worden verbeterd met kleine aanpassingen. Er moeten scherpe keuzes worden gemaakt: wie helpen we, wanneer en waarmee? Dat zijn politieke keuzes, en we weten dat fundamentele keuzes in een politieke context niet eenvoudig zijn. Maar ze zijn wél noodzakelijk. Het eindrapport van het houdbaarheidsonderzoek bevestigt dat volledig.

Lees de conclusies hieronder: 

Eindrapportage houdbaarheidsonderzoek

Lees ook de rapportage rondom de rondetafelgesprekken: 

En het eindrapport Wmo-dialoog: