Participatie in jeugdzorg 

Begin november 2024 verscheen het rapport ‘Participatie vanaf de zijlijn’ van de Nationale Ombudsman en Kinderombudsman. Het rapport richt zich op de mate van inspraak die ouders en kinderen ervaren wanneer zij te maken krijgen met (vrijwillige) jeugdhulp. Jeugdhulp is geregeld in de Jeugdwet en is bedoeld voor kinderen tot 18 jaar en hun ouders die hulp nodig hebben bij de ontwikkeling en opvoeding. Voor dit onderzoek is met 13 kinderen en 27 ouders gesproken. De geïnterviewden zijn om verschillende redenen bij de jeugdzorg terecht gekomen, maar klopten in alle gevallen zelf bij de gemeente aan met een hulpvraag. EMMA’s Mary van den Wijngaart, Betti Lemstra en Iris Vermeeren interviewden de ouders en delen in dit artikel hun observaties.  

Inspraak bij jeugdhulptraject  

“Ouders en kinderen hebben vaak het gevoel aan de zijlijn te staan van hun eigen hulptraject. We hoorden heel vaak van ouders dat zij zich niet serieus genomen voelen en dat er erg weinig met hen en hun kind overlegd wordt over een behandelplan, de keuze voor een passende hulpverlener en de juiste zorg. Een ouder met een kind met ASS (autisme spectrum stoornis) verwoordt het als volgt: “De consulent leek geen begrip te hebben voor wat autisme is. Ze pakte het aan alsof autisme met vier behandelingen te genezen is. Pas toen ik zo’n beetje huilend aan tafel zat, werd ik en mijn hulpvraag serieus genomen.” 

Jeugdhulp als bijbaan 

Veel ouders schetsen een beeld van frustrerende trajecten waar veel tijd in gaat zitten. Een ouder legt uit: “De gemeente houdt er geen rekening mee dat ik ook nog een baan heb. Met alles wat ik aan uitzoek- en regelwerk moet doen, heb ik eigenlijk ook nog een forse bijbaan. Dat is erg belastend maar ik moet het doen.” Deze uitspraak is ons bijgebleven, omdat uit meerdere gesprekken naar voren kwam dat ouders aankloppen bij de gemeente voor ondersteuning en een stukje ontlasting. Maar ouders hebben vervolgens nog steeds een dagtaak aan het georganiseerd krijgen van de juiste hulp. Uit de interviews blijkt dat ouders er bovenop moeten zitten en in meerdere gevallen zelf de regie moeten nemen om passende hulp te krijgen voor hun kind.  

Luister naar ouders en kinderen  

Sommige ouders waren overigens positiever over hun ervaringen met de jeugdhulp. Dit had te maken met het gevoel dat ze echt samenwerkten met de hulpverlener. Dat gevoel kregen ze omdat er een klik was, er goed overlegd werd en de ouder en hulpverlener op één lijn zaten. Eén van de tevreden ouders zei bijvoorbeeld over de jeugdhulpverlener: “Ze ziet dat ik een mens ben. Niet zo van: en zo gaan we het doen. Ze luistert naar mijn ideeën en daar gaat ze in mee.”  

De conclusie die onze EMMA’s en de Nationale Ombudsman dan ook trekken, is dat ouders en kinderen nog onvoldoende worden gehoord en te weinig inspraak ervaren. Iets wat wel heel belangrijk is om de juiste hulp te vinden en een passende behandeling te krijgen.    

Lees het volledige rapport hier.