Hoe rijmen we ruimtelijke ontwikkeling met brede welvaart?
Hoofdafbeelding
Wat moeten we deze zomer lezen? Onze expert Ruimte & Wonen Jan Maessen gaat zich verdiepen in het thema van de brede welvaart in het ruimtelijke domein. Jan: ‘In veel opdrachten zien we dat ruimtelijke ontwikkeling nu expliciet wordt aangevlogen vanuit brede welvaart. Zo heeft Maastricht gekozen voor een burgerberaad over het versterken van de sociale weerbaarheid met de omgevingsvisie, in Den Haag Zuidwest wordt een hele wijk vernieuwd, waarin heel nadrukkelijk wordt ingezet op de leefbaarheid voor iedereen in de stad. Daarnaast is de gemeente Den Haag in de vernieuwing van de Binckhorst erg bezig met: hoe maken we niet alleen een mooie wijk in termen van stenen, maar hoe leggen we ook de hele welvaartspuzzel goed?’
Brede welvaart houdt het breder bezien van welvaart in, waarin niet alleen het Bruto Nationaal Product telt als welvaart, maar naast de economische welvaart ook de ecologische en sociaal-maatschappelijke welvaart belangrijke indicatoren zijn. Het concept heeft de laatste jaren de wind in de rug, er wordt in bestuurlijk Nederland steeds vaker over gesproken. Jan: ‘Het stimuleren van brede welvaart was altijd al een van de doelen van ruimtelijk beleid (kijk bijvoorbeeld naar de ontwikkeling van de Bijlmermeer), maar nu treedt het meer en op een andere manier op de voorgrond. Minder vanuit de ‘tekentafel’, meer vanuit de ambitie om het perspectief om (toekomstige) bewoners een plek te geven in ruimtelijke plannen. De zomer biedt een mooie gelegenheid om even achterover te leunen en met meer afstand te reflecteren op deze ontwikkeling.’
Mariana Mazzucato: Mission Economy
Jan: ‘Topeconoom Mazzucato houdt in het boek Mission Economy (in het Nederlands uitgekomen als “Moonshot: grootse missies voor onze economie en samenleving”) een pleidooi om vanuit andere waarden te sturen en de economie anders in te richten, veel meer vanuit het idee van brede welvaart. Ze daagt economen, politici en ondernemers uit om na te denken over ambitieuze maatschappelijke doelstellingen, gedurfde langetermijninvesteringen en vernieuwende publiek-private samenwerking. Dit is een mooi boek om je te verdiepen in het gedachtengoed van brede welvaart.’
Raad voor het Openbaar Bestuur: Brede welvaart, grote opgaven
Jan: ‘De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) publiceerde vorig jaar een mooi overzicht over hoe brede welvaart in allerlei verschillende domeinen ingrijpt. Diverse wetenschappers en deskundigen reflecteren in de publicatie op de wijze waarop decentrale overheden samen met de Rijksoverheid het beste invulling kunnen geven aan de grote maatschappelijke opgaven: hoe kunnen zij de beschikbare middelen zo effectief en doelmatig mogelijk inzetten, zodat dit bijdraagt aan de brede welvaart in alle regio’s? Een aantal toonaangevende denkers op dit domein in Nederland komen aan bod, zoals Josse de Voogd. Een mooi rapport om je te oriënteren op de verschillende snijvlakken van brede welvaart met het publieke domein.’
Ron Martin: Levelling Up Left Behind Places
Jan: ‘Met het ROB zit je in Nederland, in het wetenschappelijke boek “Levelling Up Left Behind Places: The Scale and Nature of teh Economic and Policy Challenge” ligt de focus meer op het ruimtelijke perspectief. Dit boek behandelt allerlei casuïstiek uit het Verenigd Koninkrijk, de wetenschappers kijken naar de dynamiek tussen gebieden die wel en niet meekomen en trekken daaruit lessen over zwakheden in gevoerd beleid. Ook stellen de wetenschappers een nieuw, missiegericht beleidsmodel voor, die overheden kunnen inzetten om effectiever in te grijpen in geografische ongelijkheden, om zo te zorgen voor verbeterde levenskansen en levenskwaliteit van alle burgers.’
‘Deze drie publicaties gaan niet direct in op het vraagstuk hoe je brede welvaart kunt meenemen in je omgevingsvisie. Maar omdat ze er tegenaan schuren, geeft dat inspiratie voor het vraagstuk hoe je vanuit een lokaal ruimtelijk vraagstuk brede welvaart kunt toepassen.’