...op het eerste Congres Aardgasvrije Wijken (naar het gelijkname programma) als één van de 1200 (!) deelnemers. Professionals, veelal van gemeenten, maar ook afkomstig van andere overheden (rijk, provincie, waterschap), ingenieursbureaus, bewonersinitiatieven, aanbieders van alternatieven voor aardgas (denk aan geothermie, aquathermie en groen gas) en adviesbureaus.

Ik zag...

...een behoorlijk homogene groep van hoofdzakelijk witte mannen en (iets minder) vrouwen tussen de 30 en de 65. De transitie naar aardgasvrij - of eigenlijk de gehele energietransitie - is blijkbaar een zaak van de witte, hoogopgeleide (?) Nederlander. 

Ik nam mee…

...dat er op een hoog abstractieniveau heel veel mogelijk is als het gaat om het aardgasvrij maken van Nederland. Zowel wat betreft tempo, participatiemogelijkheden, rollen die de gemeente kan innemen, en natuurlijk technieken. En dat het tegelijkertijd, als je het afpelt naar wijken of buurten, eigenlijk wel meevalt met al die opties. Want als in een wijk alleen hogetemperatuurwarmte mogelijk is (lees dit essay van Andy van der Dobbelsteen, TU Delft), dan beperkt dat de mogelijke technieken aanzienlijk.

Dat betekent dat je het gesprek met inwoners kunt hebben over wat écht wenselijk is, en onder welke voorwaarden. En als het dan gaat over betaalbaarheid, dan wordt het op wijkniveau ook sneller duidelijk(er) welke keuzes er voorliggen – en of dat kosten zijn die individueel, of maatschappelijk, gedragen moeten worden. Overigens vond ik een mooie toevoeging van (wederom) Andy van der Dobbelsteen: "Misschien moeten we vaker praten in termen van waarde toevoegen, in plaats van aardgasvrij maken (lees: mensen iets afpakken). Door aquathermie in te zetten kun je er bijvoorbeeld voor zorgen dat water in de gracht of in de sloot sneller bevriest - en dan is schaatsen op natuurijs misschien in de nabije toekomst weer mogelijk!"

Het gesprek aangaan

Gelukkig faciliteren we steeds vaker juist hierover het gesprek. Bij participatieprocessen is het benoemen waar de ruimte zit inmiddels wel staande praktijk. Immers - als je mensen wil betrekken, moet je open staan voor de inbreng van inwoners, anders organiseer je je eigen weerstand. Welke rol je als gemeente wilt pakken, of wie je betrekt. Daar mag het wat mij betreft wel wat vaker over gaan. En dan gaat het niet alleen over recht doen aan de diversiteit aan inwoners, kijk ook naar de professionals. Niet alleen de congresbezoekers van vandaag, ook bijvoorbeeld professionals in de vastgoedketen (makelaars, hypotheekadviseurs, notarissen) vormen een homogene groep van witte mannen. Maar zij vormen wel een belangrijke schakel naar een hele diverse groep van (toekomstige) woningeigenaren.

De transitie naar aardgasvrij, of naar CO2- of energieneutraal, is een ingrijpende verandering waar iedereen wat van gaat merken. De overheid komt achter de voordeur. Laten we daarom met z’n allen zorgen dat we meer diversiteit (in alle vormen) zien bij de mensen die in deze transitie een rol spelen, zowel bij de professional, als bij de burgers die betrokken worden. Een schone taak dus, voor al die overheden, ingenieurs- en adviesbureaus, en aanbieders van warmtetechnieken. Over een jaar weer een Congres Aardgasvrije Wijken, maar dan met iets meer kleuren van de regenboog graag.