EMMA is gevraagd om een breed participatietraject te ontwerpen en uit te voeren in vijf gemeenten, met als doel inwoners te betrekken bij het maken van beleid over duurzame energieopwekking middels zonnevelden in de regio.

Nederland verduurzamen

De  Regionale Energiestrategie (RES) is een van de meest ambitieuze plannen voor verduurzaming in Nederland. Maar de gemiddelde persoon heeft vaak geen idee wat de RES is. Zonde, want de RES-plannen kunnen – zeker in deze tijden van torenhoge energiekosten – veel verschil maken.

Vanuit het thema elektriciteit zijn verschillende plannen gesmeed. Zo is besloten dat er op nationaal niveau wind op zee opgewekt moest worden. Maar ook dat een groot deel van de duurzame energie op land opgewekt moet worden.

De gemeenten waarvoor EMMA deze opdracht uitvoerde, moeten flink wat zonne-energie opwekken. Dit heeft een grote impact op de leefomgeving van inwoners. Daarom werd besloten om inwoners mee te laten denken over de plannen. Om dit doel te realiseren hebben we een mix van participatievormen gebruikt. Tussen april 2023 en juli 2023 hebben we een vragenlijst uitgezet, straatgesprekken gevoerd in alle vijf gemeenten, ten minste één inwoneravond per gemeente georganiseerd, en twee stakeholderbijeenkomsten gehouden.

De samenwerking met de gemeenten en de RES-groep verliep uitstekend. Na de voorlopige vaststelling van het beleid vroegen ze ons hen te helpen bij het informeren van 300 grondeigenaren in de regio. We adviseerden een webinar, waarin een tafelgesprek tussen een projectontwikkelaar, energiecoöperatie, en een inhoudelijk expert van de RES plaatsvond om grondeigenaren te informeren over wat het Programma Zon op Veld voor hen betekent.

Nu het programma definitief is vastgesteld, organiseren we eind deze zomer een reeks informatiebijeenkomsten om grondeigenaren en omwonenden verder te informeren. Tijdens deze bijeenkomsten wordt uitgelegd wat het beleid voor hen betekent, met ruimte voor vragen en gesprek.

Een van de uitdagingen was het afstemmen met vijf verschillende gemeenten en rekening houden met hun wensen. Een andere uitdaging was het bereiken van een diverse groep mensen. Daarom kozen we voor verschillende participatievormen en -momenten.

Het participatietraject was omvangrijk en uitvoerig, wat niet vaak voorkomt. Het is bijzonder dat er een duidelijk vervolg werd gegeven aan de participatie, waarbij wij ook weer betrokken werden. Van begin tot eind, van beleidsverkenning tot beleidsvaststelling en -uitvoering, bleven we betrokken. In januari 2023 stond het beleid nog in de kinderschoenen, maar na het participatietraject kreeg het beleid steeds meer vorm. Na een bijeenkomst en webinar met grondeigenaren en professionele stakeholders werd het programma verder vastgesteld. Nu het programma definitief is, organiseren wij opnieuw bijeenkomsten om grondeigenaren en inwoners hierover te informeren.

Resultaten

De opbrengst van het traject was essentieel voor het vormgeven van de eerste versie van het Programma Zon op Veld. De input van inwoners werd gebruikt om een afwegingskader te creëren waarmee initiatieven voor zonnevelden in de regio beoordeeld worden. Hierdoor konden de gemeenten en de RES door inwoners gedragen beslissingen nemen over duurzame energieopwekking. Met de vragenlijst bereikten we meer dan 1800 mensen, en met de straatgesprekken spraken we per gemeente 60 tot 100 mensen.

Dit traject illustreert de kracht van uitgebreide burgerparticipatie bij het ontwikkelen van duurzaam energiebeleid en onderstreept de waarde van betrokkenheid van begin tot eind.

Gemaakt door
Staand vriendelijk handen achter de rug blauw recht portretfoto

Betti Lemstra

betrokken – gesprekken – creatief