We bezoeken Margreeth in haar gloednieuwe appartementenwoning in Wijk aan Zee. ‘Je luncht toch wel mee? Ik heb er wel op gerekend hoor’, klinkt het uitnodigend als we voor haar deur staan. Het uitzicht vanuit haar woning is adembenemend: zon, zee, strand en duinen. Geen wonder dat de bank vlakbij het raam staat. ‘Daar kun je toch uren naar kijken’, zegt ze glimlachend als we het strandzicht bewonderen. ‘Als mensen hier voor een coaching wat gestrest binnenkomen, laat ik ze altijd eerst even op deze bank zitten. Dan komen ze vanzelf tot rust.’

We laten het levende schilderij even voor wat het is en nemen plaats aan de eettafel, naast een kat in een mand. De fotograaf komt binnen en stelt voor eerst naar de duinen te gaan. Er staat een straffe wind. De plek die Margreeth aanwijst, is definitief afgesloten. ‘Ik kom hier altijd om te mediteren en lekker uit te waaien. Jammer dat dat hier nu niet meer kan.’

De kracht van contact 
Het verhaal van Margreeth verscheen in het boek 'De Kracht van contact', dat we op 25 juni 2019 presenteerden. Daarin lees je ook de andere verhalen die verschenen in onze reeks over eenzaamheid. Bekijk hier alle verhalen. 

Margreeth coacht vrouwen die hun partner verloren hebben. En ontwikkelde een serie bijeenkomsten voor vrouwen die twee jaar of langer geleden hun partner aan kanker hebben verloren. Zelf verloor ze haar partner na 13 jaar ziekte. ‘Achteraf is het een enorm geschenk dat we nog zo lang samen waren, maar het was ook ingrijpend. Ik ben erg dankbaar dat we samen zo diep met en voor elkaar zijn gegaan. Dat we hebben geleerd wat compassie en vooral wat zelfcompassie is. Hoe je liefde geeft aan elkaar, jezelf en de omgeving. Aandacht geven, luisteren naar de ander, zonder oordeel bij de ander zijn. Het heeft ons tien jaar gekost, maar heeft ons ver gebracht in wat we nalaten. Leren omgaan met de dood bracht ons op deze plek.’

Ze zwijgt even, knippert een opkomende traan weg en schenkt de thee in. Witte thee, goed voor het gestel. ‘Een vriendin is een Japanse theemeester’, vertelt ze trots. Dan gaat het gesprek verder over haar opleiding tot coach. ‘Toen Jan net ziek werd, was ik al jarenlang interimmanager. Bij veranderingsprojecten werd wel altijd over risico’s, visie en resultaten gesproken, maar de menselijke conditie kwam daarbij nauwelijks aan bod. Dat heeft altijd mijn aandacht gehad.

Tijdens Jan zijn ziekte verdiepte ik me meer gericht in stress en de gevolgen voor de gezondheid en het werk. In 2006 zette ik een supportprogramma op voor naasten van (prostaat)kankerpatiënten.’

‘Omdat Jan door zijn ziekte in een depressief dal terechtkwam, heb ik hem voor zijn verjaardag een cursus mindfulness in de Ardennen gegeven. Hij kwam terug met sterren in zijn ogen. Dat was voor mij een trigger om mij ook daarin te verdiepen. Ik volgde de opleiding tot Mindfulnesstrainer (MBCT\MBSR).’

Rouwen is een werkwoord.

Jan overleed vijf jaar geleden. Het rouwen begon ver daarvoor en zette zich in volle vaart na het overlijden voort. ‘Rouwen is een natuurlijke reactie op het verlies van een dierbaar persoon én een werkwoord’, reageert Margreeth. ‘Je kunt daarmee leren omgaan. Mijn oude leven kan niet meer gefikst worden en mijn oude zelf ook niet. De relatie met mijn man komt niet meer terug, hoe ik daar soms ook naar verlang. Maar ik heb geleerd om te leven en me te verhouden tot wat er is, zonder angst of gevoelens dat het leven niet oké is. 

Ik leef meer in het hier en nu en daardoor vrees ik niet langer dingen waarover ik zelf geen controle heb. Mijn toekomst is schier onzeker, maar ik omarm weer het leven met alle onzekerheden, durf de verrassingen aan en onderneem nieuwe dingen waaronder een nieuwe studie. Ondersteund door veerkracht en overlevingskracht, en met behulp van stilte en meditatie. Keer, als het leven complex is, terug naar jezelf en houd het simpel. Dat heb ik wel moeten leren. En die ervaring geef ik graag door.’

Margreeth zet zich als professional en ervaringsdeskundige nu in voor drie dingen: ‘Terminale kankerpatiënten ondersteun ik bij de onzekerheid en angst die de ziekte, behandelingen en het ongewisse einde met zich meebrengen. Ik ondersteun ook de naasten van deze patiënten, of bijvoorbeeld samen in het contact met elkaar. En als derde is coaching mogelijk voor nabestaanden. En voor vrouwen vanaf twee jaar na het overlijden een nabestaandenprogramma. Voor hen zijn er handvatten om met het verlies om te gaan en weer vorm te geven aan een nieuwe toekomst. De basis van mijn werk bestaat uit oefeningen, gericht op aandacht en het ontwikkelen van (zelf-)compassie.’

Volgens Margreeth is verdriet diep verankerd in je lichaam. ‘In tegenstelling tot in het oosten, zijn we in het westen opgevoed om antwoorden en gezelligheid buiten onszelf te zoeken. Daarom zijn mensen, jong, oud, ziek, rouwend of gehandicapt, ondanks anderen om zich heen ook vaak zo eenzaam. Ik noem dat ook wel alleenheid. Wat jij hebt meegemaakt, is onzichtbaar voor de mensen die dat niet meemaken. Je kunt niet van tevoren voorspellen wat het met je doet. En je kunt dat ook moeilijk overdragen aan iemand anders. Je loopt daar alleen mee. Elke ervaring, elke emotie die je meemaakt, laat sporen na in je lichaam. Als je daar geen aandacht aan schenkt, blijft dat ergens in je leven.

Veel mensen hebben veel veerkracht en zeggen: we gaan ervoor. De realiteit is wel dat het verdriet zo weer getriggerd wordt door een uitspraak van iemand of een telefoontje, dat is heel normaal. Het is belangrijk dat vervolgens met aandacht en compassie tegemoet te treden. Dit kan het welzijn en de gezondheid ondersteunen. In je eentje gaan zitten en je terug willen trekken, is een veel voorkomende reactie op verlies. Toch nodig ik iedereen uit de collectieve menselijke ervaring van verlies en rouw met openheid en zachtheid te omarmen en erover in gesprek te blijven met anderen.’

Het gesprek loopt ten einde. Margreeth wijst op een bronzen meeuw in haar woonkamer. ‘Die heb ik ter nagedachtenis aan Jan gemaakt’, zegt ze. Een ander voorwerp komt tevoorschijn: een parel. ‘Van Jan gekregen. Het symboliseert niet alleen mijn naam (parel van de zee, kind van het licht, redactie) maar laat ook zien dat er bij tegenslag en onvermijdelijke moeilijkheden ook iets kostbaars kan ontstaan. Kijk diep naar binnen, naar de bandbreedte van rouw en ontdek de parel; die staat symbool voor je eigen diepste wijsheid.’