Verschillende onderzoeken laten zien dat het merendeel van de mensen weet dat er zaken gaan veranderen. Als we naar meer kwalitatieve onderzoeken kijken en het persoonlijk maken, hebben veel mensen ook een beeld van wat er in hun eigen huis zou moeten gebeuren.[1]

Tegelijkertijd betekent dit niet dat iedereen het dan ook maar automatisch eens is met de gekozen lijn. Er is een risico dat we met elkaar de mensen die minder positief - of ronduit negatief - zijn, onvoldoende erkennen en meenemen in de communicatie over de energietransitie. Dit wordt ondersteund door recent onderzoek dat laat zien dat scepsis over klimaatverandering toeneemt.[2]

Welke sceptische geluiden zijn er?

Als we kijken naar de verhalen die je hoort van mensen die het zo net nog niet weten met 'dat klimaat', dan zijn daar grofweg drie lijnen in te ontdekken:

Lijn 1: klimaatsceptici

“De impact van Nederland op het klimaat is maximaal 0,00007 graden. In ons kleine land stoten we niet meer dan 160 Mton CO2 per jaar uit, een hoeveelheid die China uitstoot in vijf dagen.”[3]

Zij betogen dat het geen verschil maakt of Nederland nu wel of niet het hele land op zijn kop zet, want onze impact op de wereld is verwaarloosbaar klein. Deze discussie wordt deels op meta-niveau gevoerd en gaat deels over de vertaling naar wat dat voor iemand persoonlijk betekent.

Lijn 2: algemeen verontruste burgers

"Kan iemand mij uitleggen wat ze nu precies verwachten van de burgers? Is het soms de bedoeling dat de rijken er warmpjes bijzitten en de armen verrekken van de kou?"

Deze tweede groep is in verwarring over wat nu slim is om wanneer te doen. En ze hebben soms ook het beeld dat energie de kloof tussen arm en rijk gaat vergroten.[4]

Lijn 3: eerlijk zullen we alles delen

Een derde geluid is het gevoel dat de rekening te veel bij burgers wordt neergelegd en te weinig bij de industrie.[5]

"Huishoudens en het midden- en kleinbedrijf draaien op voor de kosten van het klimaatbeleid van het kabinet. Het gaat ze per saldo zo’n anderhalf miljard euro per jaar kosten. De industrie, die het meeste vervuilt, strijkt jaarlijks netto 450 miljoen euro op aan subsidie. […] Veel beter, zelfs bewezen effectief, is het systeem waarbij de vervuiler betaalt voor iedere­­ ton CO2-uitstoot."

Handelingsverlegenheid

Het valt op dat er een soort handelingsverlegenheid is bij mensen. Wat is nu slim om te doen? De experts die aan het woord komen, helpen vaak weinig in het creëren van deze duidelijkheid. Daardoor ontstaan er veel misverstanden en krijgen mensen het gevoel dat je als 'burger' op zeer korte termijn allerlei grote investeringen moet doen. Maar wat is het realistische verhaal?

Het zou goed zijn om dat realistische tijdpad meer te horen

Het realistische verhaal

In een interview op Radio 1 gaf staatssecretaris Stientje van Veldhoven een heel mooi antwoord. Op de vraag of iedereen bij het kopen van een andere auto een elektrische auto moet kopen, gaf Van Veldhoven aan dat dat niet voor iedereen geldt. Als je bijvoorbeeld gewend bent om op de vierdehands automarkt een auto te kopen, dan duurt het nog een tijd voordat er bij jou een elektrische auto voor de deur staat. Daar gaan nog zo’n 3, misschien wel 4 auto’s die op fossiele brandstof rijden aan vooraf. We hebben dan ook niet voor niets tot 2050 de tijd en die tijd moeten we ook nemen. Ook al willen we met elkaar misschien sneller stappen zetten.[6]

Het zou goed zijn om dat realistische tijdpad meer te horen. Nu halsoverkop een warmtepomp aanschaffen, zonder dat je weet hoe de warmte in jouw wijk geregeld gaat worden, is eigenlijk nog niet nodig. En zo zijn er natuurlijk nog veel meer voorbeelden. Die moeten breder worden gedeeld, zodat er een meer realistisch perspectief ontstaat op hoe je zelf mee kan gaan in de transitie. In dat dat licht is de transitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar.

Er is een risico dat we mensen die minder positief zijn, niet voldoende erkenning geven in de communicatie over de energietransitie.

Bekijk ook
De aflevering Klimaat van verwarring, waarin Medialogica onderzoekt hoe feiten het verliezen van emotie met klimaatverwarring tot gevolg.

Referenties
 

[1] http://www.energienieuws.info/2017/06/70-procent-van-nederlanders-denkt-na.html

[2] https://ioresearch.nl/Home/Nieuws/duurzaam-denken-is-nog-niet-duurzaam-doen#.XIgeji3WBQI

[3] Argumentatie van Forum voor Democratie die veel voet aan de grond krijgt

[4] https://www.telegraaf.nl/nieuws/3230842/niet-bepalen-wel-betalen

[5] Reacties in rubriek van Telegraaf: https://www.telegraaf.nl/watuzegt/3186541/we-laten-ons-niks-op-de-mouw-spelden

[6] https://www.nporadio1.nl/achtergrond/14846-staatssecretaris-van-veldhoven-met-huidig-klimaatakkoord-halen-we-70-procent-van-de-doelstelling-op-elektrisch-rijden