Daar had ik even niet van terug. Ik vind dat ik best bewust leef. Vaker een dag zonder vlees, zeer beperkt rundvlees, van kip en eieren alleen de scharrelvariant en een keer per week restjes, dus we gooien thuis zelden goed eten weg. Dat is er als kind van ouders die de oorlog hebben meegemaakt met de paplepel in gegoten. Verder fietsen we allebei naar het werk en we scheiden ons afval: een keer per week een ronde langs papiercontainer en glasbak en maar liefst drie keer per week met een grote zak vol naar de plastic container.

Rationeel

Voelde ik mij schuldig dat ik een keer per jaar een vliegvakantie voor mijn gezin boek? Dagenlang speelde die vraag door mijn hoofd. Defensieve argumenten passeerden de revue afgewisseld met mijn vingers wijzen naar grote vervuilers als China en de olie- en steenkoolindustrie. Alles wat ik bedacht, verwierp ik weer omdat het zo zwak klonk. De waarheid was dat iets in mij vind dat ik het ‘verdien’ om mijzelf te belonen met een mooie reis, iets waar ik grote passie voor heb. Ook al is dat rationeel misschien niet terecht. En natuurlijk ben ik verblind doordat ik ben opgegroeid in een maatschappij van onnoemelijk veel luxe en overvloed. 

Dat was wat ik haar na vier dagen zelfonderzoek terugappte. En, voegde ik eraan toe, bij veel vluchten kun je de optie aanvinken dat er een boom wordt geplant. Toch een zwaktebod, maar ik kon het niet laten. Wat doe jij dan nog meer, vroeg ik haar, behalve zo min mogelijk vliegen?

14 graden

De app die ik een uur later ontving, was lang. Afval scheiden, de auto weggedaan en het meeste vervoer wandelend, per fiets of ov, geen vlees eten, de tv én de vaatwasser al jaren geleden weggedaan, het huis meer geïsoleerd, en, last but not least: de thermostaat op 14 graden. Ze kleedt zich sindsdien met meerdere lagen en went aan de lagere temperaturen, maar zet hem op 15 graden als ze het echt koud heeft. Of ze gaat vroeg naar bed, wat ze fijn vindt maar dat scheelt natuurlijk ook weer energie voor licht.

Wat een indrukwekkende lijst, daar was ik even stil van. Op zich ben ik best idealistisch, maar het moet praktisch en integreerbaar zijn in mijn vrij hectische dagelijks leven als fulltime werkende moeder met een jonge zoon en hulpbehoevende ouders. We kunnen niet terug naar de tijd van voor de industriële revolutie. Technologische ontwikkelingen zijn een feit, de wereld is er niet mee geholpen door deze te ontkennen (appte ik) en te gaan leven als een hedendaagse holbewoner (dacht ik).

Upcyclen

De kern is niet being less bad maar being good, om in de woorden te spreken van Michael Braungart en William McDonough. In hun boek Cradle to Cradle, Remaking the Way We Make Things, dat al dertien jaar geleden verscheen, hebben ze hun filosofie uiteengezet over afval = voedsel en dat we niet moeten recyclen maar upcyclen zodat de waarde van de grondstoffen behouden blijft.

Hun credo is 'We moeten niet minder consumeren, maar juist meer'. Dat is mogelijk mits we ophouden met het maken van 'minder slechte' producten en uitsluitend nog intelligente producten ontwerpen, gemaakt van materialen die we steeds weer kunnen teruggeven aan technische of biologische kringlopen. Dát is het gedachtegoed van de circulaire economie. Alleen kost die transformatie tijd. 

Voelde ik mij schuldig dat ik een keer per jaar een vliegvakantie voor mijn gezin boek?