"Ik heb les gegeven op een internationale school in Thailand, de Islamitische school Ibn Ghaldoun in Rotterdam, het Wolfert in Rotterdam en de Amerikaanse internationale school in Amman (Jordanië), waar mijn vrouw als diplomaat werkte. Sinds 2018 ben ik terug op het Wolfert Tweetalig, waar ik havo- en vwo-leerlingen geschiedenis en maatschappijleer geef. Het verschil met de Amerikaanse school is groot. Hier sta je dichter bij de leerling en heb je meer vrijheid om je lessen in te vullen. Ook het gezelschap is veel gemêleerder."

Minder bagage

"Toen ik hier vier jaar geleden werkte, bestond het tweetalig onderwijs – zeker op het vwo - vooral uit kinderen uit witte, hoogopgeleide gezinnen uit Hillegersberg en omgeving. Nu zie je hier net als in het reguliere onderwijs de binnenstad van Rotterdam terug: meer kleur en meer kinderen uit arbeidersgezinnen. Of dat ook van invloed is op mijn manier van lesgeven? Nee, dat denk ik niet."

"Wel merk ik dat deze kinderen minder bagage van huis uit meekrijgen. Dat beïnvloedt hun woordenschat en interesse voor allerlei maatschappelijk-politiek gerelateerde onderwerpen. Voor geschiedenis, waar tekstbegrip een groot onderdeel is, is dat een probleem. Zeker als er in de examenopgaven vragen staan met woorden die de leerlingen niet begrijpen. In die zin pas ik mijn lessen wel aan door onder meer woordjes te toetsen."

Eigen ervaring

"Naast aandacht voor een grotere woordenschat, is vooral het bepalen van je eigen standpunt voor mij belangrijk. Neutraal onderwijs is volgens mij in dat kader niet mogelijk. Vooral bij geschiedenis niet, dat is altijd gekleurd. Neem nou godsdienst, een heikel onderwerp dat regelmatig in de lessen aan bod kom. Leerlingen weten dat dat voor mij bij religie in de politiek geldt: hoe onbelangrijker geloof wordt, hoe beter het leven is. Dat draag ik uit. Ik vertel dan over mijn Rooms-katholieke opvoeding en hoe ik daaraan alleen angst voor hemel en hel heb overgehouden. Maar ik vertel ook hoe dat voor sommige mensen heel anders is, omdat zij juist warme herinneringen hebben aan een God die over hen waakt. Zo leren ze onderwerpen van verschillende kanten te zien."

Geschiedenis is sowieso gekleurd.

"Het ligt ook een beetje aan de leerlingen die ik voor mij heb welk standpunt ik verkondig en soms speel ik advocaat van de duivel. Toen ik lesgaf in Amman, was Trump net president van Amerika. Dat was een cadeautje uit de hemel. Ik heb mij toen expres niet neutraal opgesteld. Bij een onderwerp als de slavernij, iets wat iedereen nu verafschuwt, redeneer ik juist vanuit iemand uit de zeventiende eeuw. In die tijd onderschreef iedereen de gedachte dat mensen uit Afrika minderwaardig waren en dat zag je in de hele maatschappij terug."

"Zo maken leerlingen kennis met een heel andere denkwereld. Op dezelfde manier kijk ik met de leerlingen naar onze tijd. Wat zouden mensen over honderd jaar van ons vinden? Misschien zien ze vlees eten wel als iets crimineels, terwijl wij onszelf nu totaal niet als crimineel zien."

"Deze technieken gebruik ik om op verschillende manieren naar geschiedenis te kijken. En dat kan ik over elk onderwerp doen. Zo kon ik het op de Islamitische school juist heel goed over de holocaust hebben. Natuurlijk wordt bij dit onderwerp ook vaak het Israëlisch-Palestijnse conflict aangehaald. Dat geeft mij weer mogelijkheden om het belang van geschiedenis en hoe gebeurtenissen doorwerken in het heden te behandelen. In dat geval speel ik de Israëlische burger en laat ik zien hoe iemand het conflict vanuit dat standpunt bekijkt. Ook vertel ik er dan bij dat ik zelf in die regio gewoond heb en de streek goed ken. Dat helpt om als witte oude man serieus genomen te worden door kinderen uit gezinnen waar dit een groot issue is."

Communistische vlag

"Ik vind het gevaarlijk dat er nu vanuit politieke hoek over de linkse indoctrinatie van het onderwijs wordt gesproken. Tot mijn verbazing zag ik op een meldpunt van een middelbare scholier tegen links onderwijs een foto staan van een aantal vlaggen uit de Sovjet-Unie en Cuba in mijn klas. Die vlaggen zijn onderdeel van wat ik noem een soort schurkenkabinet in mijn klaslokaal: een vitrine en een bord vol historische attributen en symbolen. Overigens hangen er ook een regenboogvlag en een Amerikaanse vlag bij."

"Ik moest bij het zien van die foto dan ook erg terugdenken aan het havo-geschiedenisexamen uit het tweede tijdvak van dit jaar. Daarin stond een vraag over Duitse leraren die in 1942 van de Geheime Dienst leerlingen moesten vragen een opstel te schrijven over hoe mensen over de oorlog dachten. Die opstellen zijn daarna ingenomen door de Geheime Dienst. Ik weet natuurlijk niet of de examenmakers deze vraag er bewust in hebben gezet, maar het is wel een gevaarlijke tendens als politiek zich met onderwijs gaat bemoeien. Of dat nu Buma is met het Volkslied of het meldpunt van het FVD.”