foto's: Paul Buckley

Daders zijn ook mensen

Met #MeToo kregen slachtoffers – misschien wel voor het eerst – een stem. Maar hoe zit het met de daders? Leusink: ‘Daders zijn ook mensen. Luister naar hen. Er is zoveel woede en boosheid, maar zij hebben een eigen verhaal. Dan heb ik het niet over extreme gevallen zoals verkrachting, maar over sociale ongelukken. Twee biertjes op hebben en dan aan iemands billen zitten. Sociaal verkeer waar de dader zich onhandig gedraagt omdat hij zich ongemakkelijk voelt.’ 

Daarom is het belangrijk de dialoog aan te gaan. Om niet alleen melders en aanklagers op te vangen, maar er ook te zijn voor degenen die aangeklaagd worden, stelt Janssen. ‘We moeten een veilig klimaat creëren, met checks and balances en hoor en wederhoor. Ook bij harde beschuldigingen moeten zaken netjes doorlopen worden en beide kanten van het verhaal worden gehoord.’

Niet MeToo, maar WeToo

Terecht of onterecht zijn mannen het afgelopen jaar voorzichter geworden, merken Janssen en Leusink. Gevoelsmatig zijn mannen daders en vrouwen slachtoffers. Maar #MeToo is een gemeenschappelijk probleem. Mannen én vrouwen hebben er last van. Leusink: ‘Het is niet MeToo, maar WeToo.’ 

We moeten jongens leren dat hun gedrag niet getolereerd kan worden

De verdediging “boys will be boys” accepteert Leusink niet langer. ‘We moeten jongens leren dat hun gedrag niet getolereerd kan worden. Om met Simone de Beauvoir te spreken: mannen worden niet als man geboren, maar tot man gemaakt. Het meeste over seks leer je al vóór de puberteit. Op de lagere school en thuis leer je wat van mij is en wat van jou, hoe je elkaar leest en hoe je lichaamstaal kunt begrijpen.’ 

Elkaar leren begrijpen en leren communiceren is de sleutel. Daarnaast, stelt Janssen, is het belangrijk om met jongens over hun gevoelsleven te praten. ‘Zie ze niet alleen als daders. We moeten ruimte creëren om met jongens in gesprek te gaan. Ook als hen zelf iets is overkomen. Slachtofferschap wordt vaak gezien als een diskwalificatie van mannelijkheid. Mannen moeten zich ook vrij genoeg voelen om te kunnen zeggen dat ze slachtoffer zijn.’ 

Als het over sociale ongelukken gaat, moet je het daarover kunnen hebben

Bij wie kun je terecht?

Maar wat als je toch een grens overschrijdt of jouw grens overschreden is? Bij wie kun je dan terecht? Leusink en Janssen pleiten beiden voor meer en betere vertrouwenspersonen. Janssen: ‘Het moet duidelijk zijn bij wie je je kunt melden.’ Leusink: ‘Als het over sociale ongelukken gaat, moet je het daarover kunnen hebben. De communicatie moet open blijven. Je stapt niet zo snel naar je werkgever of je arts. Maar een vertrouwenspersoon heeft een neutrale functie, hij of zij kan als een mediator werken.’ 

Taskforce 

Hoe nu verder? Wat doen we met de lessen van een jaar #MeToo? Door overheden wordt volgens Leusink en Janssen nog te weinig gedaan. Terwijl samenwerking juist de oplossing lijkt. Daarom stelt Leusink een taskforce voor, zoals we die jaren geleden ook oprichtten om overgewicht te bestrijden. ‘We probeerden heel lang overgewicht tegen te gaan, maar dat lukte niet. Totdat we ons realiseerden dat we het niet alleen konden. We hebben elkaar nodig. Scholen, sportverenigingen, zorginstellingen, overheden besloten toen samen te werken. Een bekend gezicht promootte de aanpak bij het grote publiek. En nu, tien jaar later, zie je resultaat. Dat zouden we bij de #MeToo-kwestie ook moeten.'

Laten we het leuk houden

Seks is moeilijk en gevaarlijk, lijkt het. In discussies als deze vergeten we soms dat seks ook gewoon heel leuk kan zijn. Leusink: ‘Als we seksuele voorlichting geven, dan gaat dat vaak over condooms, zwangerschap en ziekten. Maar we moeten het juist hebben over communicatie.’ Janssen: ‘We hebben het nu heel veel over de enge kanten van seks. Maar het discours moet breder. Seks hoort bij het leven. Hoe wordt dat iets waar je op een prettige manier over kunt praten – met vrouwen én mannen? Daar moeten we naartoe.’ 

Ook bij harde beschuldigingen moeten zaken netjes doorlopen worden en beide kanten van het verhaal worden gehoord

+++

Kom ook naar de volgende debatten in De Tussenruimte en praat mee. Meld je aan voor de serie Wie is wij? De paradoxale samenleving: 
Aflevering 1: De overspannen democratie
Aflevering 2: De tribalisering van de samenleving
Aflevering 3: De angst in de (ambtelijke) torens