Meer dan twee keer Nederland. Zo groot was het gebied dat ISIS in 2015 bezat, zo’n 88.000 km2. Het duurde meer dan vier jaar om het laatste ISIS-bolwerk in Mosul te ontmantelen. Dat het fysieke centrum van het kalifaat nu weg is, houdt niet in dat de groep niet meer bestaat. In tegendeel, er zijn verschillende berichten waaruit blijkt dat ze aan het hergroeperen zijn. Het begon in Zuid-Syrië al meteen na de val van Mosul in maart dit jaar en in het oosten van Syrië vecht ISIS momenteel naar hartenlust met het Syrische leger. 

De groep is flink uitgedund en niet meer geconcentreerd op een plek. Wel zijn nog duizenden jihadisten – verspreid door de regio – aanwezig, zoekend naar manieren om hun kalifaat alsnog tot stand te brengen. Hoe ze hier financiering voor krijgen, is goed te zien in Afghanistan. Al sinds 2015 zijn kleine groepen ISIS-strijders daar aanwezig. Maar sinds kort is het bolwerk groeiende in de oostelijke Kunar regio. In de diepe bossen van deze aan Pakistan-grenzende provincie heeft ISIS een bloeiende houtkap- en smokkelindustrie.

Na terrorisme is houtkap- en smokkel het grootste probleem in deze regio. Kunar was vroeger bedekt met dennen-, eiken- en walnootbossen, waar de lokale bevolking naar refereren als een ware ‘jungle’. Maar de afgelopen 30 jaar is 40 procent van de bomen verdwenen. Vooral in trek is de Deodarceder, waarvan het hout geliefd is voor dure meubels. Honderden bomen worden per dag gekapt en gesmokkeld naar buurland Pakistan. 

Terrorisme versnelt klimaatverandering

De ontbossing in Kunar heeft ernstige gevolgen voor het milieu, zoals zware sedimentatie van de Kunar-rivier. Dat ontbossing op zich een directe invloed op het klimaat heeft spreekt voor zich. Groeiende bomen nemen CO2 uit de lucht, dat grotendeels weer in de lucht terecht komt als ze gekapt worden. Op dit moment wordt zelfs gemiddeld 20 procent van de menselijke CO2-uitstoot veroorzaakt door houtkap en bosbrand; een vergrijp waar ISIS en de Taliban dus medeverantwoordelijk voor zijn. Ook zijn ze niet vies van andere illegale activiteiten zoals malafide olie-tapperij en opstokerij, wat het milieu ook niet ten goede komt. 

Dat het fysieke centrum van het kalifaat nu weg is, houdt niet in dat de groep niet meer bestaat. 

Klimaat als propaganda

Juist omdat terroristische organisaties als ISIS, al-Qaeda en de Taliban bijdragen aan het wereldwijde klimaatprobleem, zou je denken dat ze weg blijven van de oplossingen. Maar niets is minder waar; althans, schijnbaar. Ironisch genoeg framen de organisaties het falen van Westerse en overheidsinspanningen in het tegengaan van klimaatverandering voor hun eigen gewin. Zo bood ISIS rekruten eten en 400 dollar per maand aan, met de boodschap dat hun Iraakse overheid niet om ze gaf. Want zij lieten hun onderdanen al jaren in droogte en honger verpieteren. 

Terroristen profiteren van klimaatverandering

Hiermee is klimaatverandering in de loop der jaren een wapen geworden voor terroristische groeperingen. Omdat lokale overheden in landen als Afghanistan, Irak en Somalië niet de politieke en financiële capaciteit hebben om zich voor te bereiden en in te zetten tegen klimaatverandering, kunnen de al-Qaeda’s en ISIS’en van deze wereld onder het mom van milieuactivisme claimen om de bevolking te geven. Zodoende werven ze lokale volgelingen, waardoor ze de facto profiteren van klimaatverandering. 

Na terrorisme is houtkap- en smokkel het grootste probleem in Kunar.

Wat te doen? Landen en organisaties die kunnen, moeten bijdragen aan het mogelijk maken van milieubeleid in fragiele staten. Militaire capaciteit is nodig om het milieu te beschermen. En de internationale gemeenschap moet de klimaatproblematiek adresseren, duidelijk zichtbaar humanitaire- en milieuhulp aan fragiele staten geven. Om zo terroristische groepen niet de kans te geven door framing en propaganda te profiteren van de opwarming van de aarde.