De afgelopen twee dagen hebben slachtoffers van crisissituaties wereldwijd de hoofdrol gespeeld in Den Haag tijdens de 'Internationale conferentie over geestelijke gezondheid en psychosociale ondersteuning in crisissituaties'. Te lang lag de focus op fysieke schade en wederopbouw, waarbij psychosociale ondersteuning werd overschaduwd. Laura Sofie van der Reijden en onderzoekster Marije Luitjens van EMMA waren de afgelopen weken in Libanon om dit te onderzoeken; hoe helpt psychosociale ondersteuning kinderen? Een anekdote van een jong oorlogsslachtoffer.

Ahmed * (9), zittend in een stoel die te groot voor hem is, interpreteert de vraag verkeerd. Wat is zijn grootste droom? Hij kijkt de onderzoekers vragend aan. Vervolgens vertelt hij een kort verhaal aan Alaa Kaddoura, de programmabeheerder voor kinderbescherming bij URDA Lebanon. Op een gegeven moment wikkelt Ahmed zijn kleine handen om zijn nek terwijl hij spreekt.

Luisteren naar Ahmed verandert Alaa's uitdrukking. 'Hij zegt dat hij droomt over een man uit het kamp die hem probeert te vermoorden', vertaalt Alaa. 'Dat probeerde hij met zijn handen te laten zien, iemand die hem wurgde.' Alaa stelt hem meteen meer vragen: ken je de man? Nee. Heeft hij je ooit aangeraakt? Nee. Ben je bang voor hem? Ja. Waarom ben je bang? Ahmed zegt: 'De man is helemaal in het zwart gekleed'. Dat doet hem denken aan de enge mannen thuis in Aleppo, Syrië.

Nergens om heen te gaan
Ahmed woont nu in een door URDA verzorgd vluchtelingenkamp in Arsal, in de noordoostelijke Bekaa-vallei in Libanon. Arsal is een van die plaatsen waar je liever niet bent; niets anders dan zand en stenen in de zomer en overspoeld met sneeuw en regen in de winter. Het ligt op 15 kilometer van de Syrische grens, dus veel vluchtelingen stranden in het kleine stadje. Arsal, niet gebouwd op deze instroom van mensen, werd 'thuis' voor veel vluchtelingen, van wie de meesten het bewaakte en afgesloten gebied van het leger niet kunnen verlaten. De hele Bekaa-vallei herbergt meer dan 340.000 vluchtelingen, van bijna 1 miljoen in het hele land.

Ahmed is nu 2 jaar in Arsal. Daarvoor woonde hij met zijn ouders, 4 broers en 2 zussen in een huis in de Bekaa-vallei. Hij verliet Aleppo op jonge leeftijd. In het kamp heeft hij 3 goede vrienden. Maar hij houdt er niet zo van om hier te zijn. De meeste andere kinderen ergeren hem; ze houden fysieke gevechten en zijn gemeen. Maar ze spelen soms wel tot het donker wordt.

In het URDA-programma waar Ahmed naartoe gaat, leert hij Engels, wiskunde en Arabisch. Hij kan niet naar een school in de omgeving gaan, dus deze lessen zijn zijn wekelijkse bezigheid. De rest van zijn tijd brengt hij door in de tent van zijn gezin of buiten.

Ahmed zegt dat hij niet echt gelukkig is. Hij heeft het gevoel dat andere kinderen op een slechte manier over hem praten. En hij wil naar school gaan. Wanneer hij zijn vader vertelt over de man in het zwart waar hij voor vreest, zegt zijn vader dat hij zich er geen zorgen over hoeft te maken. Ahmed hoopt dat hij in de toekomst niet bang zal zijn.

Psychosociale ondersteuning (PSS)
Hulporganisaties zoals UNICEF en War Child bieden onderdak en zorg aan vluchtelingen in Libanon. Een deel van de niet-formele school- en onderwijsprojecten voor kinderen bevat 'PSS': psychosociale ondersteuning. Volgens War Child zijn hun PSS-interventies ontworpen om kinderen en jongeren in staat te stellen hun veerkracht en aangeboren sterke punten te ontwikkelen. Deelnemers aan onze levensvaardighedeninterventies en gestructureerde recreatieve activiteiten ontwikkelen een groter zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen. ' In het geval van Ahmed bracht Alaa hem over naar case management als een 'risicovolle' zaak. Zijn verhaal zal in de nabije toekomst nader worden bekeken.

Het onderzoek naar PSS en onderwijs in Libanon, uitgevoerd door Laura Sofie van der Reijden en Marije Luitjens, zal in januari 2020 worden afgerond in een beleidsrapport voor het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.

* Ahmed's naam is fictief, om zijn identiteit te beschermen.

 

Gemaakt door
Foto van Laura Sofie van der Reijden. Laura is een witte vrouw met middellang donkerblond haar en lichtkleurige ogen. Ze lacht in de camera en draagt een marine groene coltrui en een crèmekleurige vest.

Laura Sofie van der Reijden

analytisch idealisme – internationaal – representatie en beeldvorming
Veiligheid en Criminaliteit