Als ik er nu op terugkijk,
dan waren wij toen onze tijd eigenlijk te ver vooruit.
Ruim vijftien jaar geleden kwam er bij mij in de buurt
een binnenstadklooster leeg te staan.
Zouden we het niet met een aantal mensen kunnen kopen?
Dan kwamen onze huizen vrij voor een jongere generatie.
Dan konden wij op oudere leeftijd mogelijk voor elkaar zorgen.
Dan hadden we gezelligheid aan elkaar.
En, ook niet onbelangrijk, dan hadden we ineens allemaal een tuin.
Misschien wel ruimte voor een moestuin.
Midden in de stad.

Met zijn allen gingen we het klooster bezichtigen.
We probeerden door de lelijke verbouwingen en
alle schrootjes heen te kijken.
Ieder voor zich stelde zich al voor
waar in het gebouw hij of zij zou willen wonen.
En waar er mogelijk een gezamenlijke keuken
en grote eetkamer zou komen.
Iemand opperde ook het idee voor een sauna en
sportruimte in de grote kelder.

Na afloop kwam iedereen bij mij eten.
Om de plannen een eerste keer door te spreken.
U mag lachen, maar we kwamen op hele basale vraagstukken.
Hebben de bewoners van de beneden appartementen aan de tuin recht
op een eigen terras voor hun tuindeuren?
Wie bepaalt bij vertrek wie er als nieuweling mag komen wonen,
de verkopende partij of de achterblijvers?
Mogen er mensen met kinderen komen wonen?
Hoe verdelen we de gemeenschappelijke kosten?

Wij zaten als konijnen in de koplampen te kijken,
geen idee hoe we het aan moesten pakken.
Het klooster is nu al jaren een zeer luxe verzorgingshuis.

Inmiddels is het oprichten van een coöperatie
of het nemen van een burgerinitiatief ‘hot’.
Als je een coöperatie wilt beginnen,
kun je voor advies terecht bij professionele bureaus.
Niet gratis:
het eenvoudigste advies, zo las ik ergens, kost je exclusief btw 1290 euro.

Voor burgerinitiatieven kun je voor raad en advies
terecht bij organisaties als:
Nederland zorgt voor elkaar
Kracht in NL.

Dat klinkt allemaal heel eigentijds.
Maar de geschiedenis van de coöperaties gaat ver terug.
De allereerste coöperatie was Brits, een meelfabriek.
Al in 1760.
Eigenaren waren de arbeiders zelf.
Ook de eerste sociale woningcoöperatie was Brits.
In de stad Rochdale.
Nu snap ik waar die naam
van een Noord-Hollandse woningstichting vandaan komt.

Waarom nu weer die groeiende belangstelling
oor initiatieven van onderop?
Ook vanuit de politiek.
Omdat de overheid door zijn hoeven zakt,
schrijft Gert Jan Segers van de ChristenUnie
in een recent verschenen lang essay met de titel De Verloren Zoon.
We hebben te veel bij de overheid neer gelegd.
We verwachten te veel van de overheid.
En zijn vervolgens boos op de beknellende band die dat oplevert.

Na vijftig jaar ontkerkelijking en ontzuiling
bestaan de daarbij horende gemeenschappen niet meer.
Vanuit die gemeenschappen kwamen destijds
echter wel de initiatieven,
Voor de boerenleenbank
Voor de katholieke woningbouwvereniging.
Of het christelijke verzorgingshuis.

Wie nemen nu de initiatieven?
Vertegenwoordigen die mensen een gemeenschap?
Betrekken ze daar ook mensen bij van andere rangen en standen?
Ik hoor u denken: de katholieken, of protestanten dan wel socialisten, deden het toch ook alleen voor elkaar?
Klopt, maar in die gemeenschappen liepen rijk en arm,
theoretisch en praktisch opgeleid,
wel dezelfde kerk of hetzelfde buurthuis binnen.

Heerlijk al die nieuwe zelfwerkzaamheid.
Laten we vooral niet alles aan de overheid alleen overlaten.
Maar hoe voorkomen we dat de zelfredzamen van nu vooral zichzelf redden?